Behandelingen
Wat is endotheeldystrofie?
De endotheelcellen vormen het binnenste cellaagje van het hoornvlies. Deze cellen pompen het overtollig vocht uit het hoornvlies weg, zodat de cornea transparant en klaar blijft.
Wanneer deze cellen niet meer naar behoren functioneren, wordt er vocht opgehouden door het hoornvlies, waardoor het dikker wordt en vertroebelt.
Normaal oog
Endotheeldystrofie
Oorzaken
De endotheelcellen verminderen stilaan in aantal met de leeftijd en kunnen zichzelf niet vermenigvuldigen.
De eerste symptomen (astigmatisme) kunnen al optreden op jonge leeftijd.
Zij kunnen ook verminderen bij ziekte van het endotheel (Endotheliale dystrofie van Fuchs).
In sommige gevallen kunnen er celletjes beschadigd worden bij heelkunde van de ooglens.
Finaal kunnen sommige implantlenzen die te dichtbij het hoornvlies werden geplaatst, de natuurlijke vermindering van die endotheelcellen versnellen.
Verloop
-
In de beginfase zien we een lichte zwelling van de cellen (cornea guttata). Hier zijn er dikwijls weinig klachten.
-
In een verder stadium wordt het hoornvlies dikker en ook meer troebel, wat een vermindering van het zicht veroorzaakt.
-
In een eindfase treden er oppervlakkige blaasjes op, met troebel zicht en met periodes van stekende pijn en tranen.
Diagnose
-
Het hoornvlies kan met spleetlamponderzoek worden opgevolgd.
-
De endotheelcellen kunnen worden onderzocht en geteld met de endotheelmicroscoop.
-
Met een Pachymeter, OCT of met de Pentacam HR kan verder een nauwkeurige diktemeting gebeuren.
Behandeling
Een prikkende zoutoplossing indruppelen was lange tijd het enige redmiddel, met slechts een beperkt en vooral tijdelijk effect.
Tot voor kort werd een volledig perforerende corneagreffe of transplantatie uitgevoerd, met hechtingen die tot 12 maand moesten blijven zitten, en met nadien vaak onregelmatig astigmatisme en blijvend slechter zicht.
Nu schrapen wij selectief enkel de zieke binnenlaag van het hoornvlies af en vervangen deze door een zeer dun laagje, dat bestaat uit louter de binnenlaag van een greffe.
Deze techniek heet DSAEK, wat staat voor Descemets Stripping and Automated Endothelial Keratoplasty.
Hierbij blijven de insnedes beperkt tot enkele millimeters, waardoor de vorm van het oog behouden blijft. Ook het beperkte aantal hechtingen kan veel sneller worden verwijderd.
In vergelijking met de klassiek transplantatie van een volledige cornea, verloopt de genezing dus sneller en veel beter.
Risico's
Bij elke transplantatie van donorweefsel kan afstoting voorkomen in minder dan 1 op 10. Hoewel ontstekingsremmende druppels vaak goed kunnen helpen, is een tweede ingreep soms noodzakelijk.
In 10 % blijkt het het aantal getransplanteerde cellen niet krachtig genoeg om alsnog het vocht weg te pompen uit het hoornvlies. Dan dient de greffe te worden vervangen.
Verder bestaat er initieel, zoals bij elke intraoculaire ingreep, steeds een zeer klein risico op infectie (0,04 %), wat meestal met antibiotica kan worden opgelost.
Praktisch
Bij aantasting van het endotheel kan het normale grondige oogonderzoek volstaan als vooronderzoek. Meestal zal, in een eerste stap, steeds een DSAEK worden verricht, gezien de veel snellere genezing en minder kans op afstoting dan met de oudere technieken.