Behandelingen
Cataract
Wat is cataract ?
Cataract of staar is de vertroebeling van de ooglens.
De normaal heldere en doorschijnende lens zit achter de pupilopening en zorgt ervoor dat de invallende lichtstralen op het netvlies worden scherpgesteld.
Daar worden de beelden in elektrische impulsen omgezet en via de oogzenuw doorgeseind naar de hersenen.
Bij vertroebeling van deze ooglens wordt de lichtinval naar het netvlies verstoord.
Oorzaken
Cataract is meestal het gevolg van het normale verouderingsproces van de lens. Door een stoornis in de stofwisseling van de ooglens vermindert de helderheid en wordt de lens troebel.
Cataract kan ook aangeboren zijn of optreden op jongere leeftijd.
Dit is dan meestal in het geval van:
-
Stofwisselingsziekten, zoals diabetes mellitus (suikerziekte)
-
Oogziekten, zoals glaucoom en regenboogvliesontsteking
-
Infecties tijdens de zwangerschap, zoals rubella
-
Oogtrauma
-
Blootstelling aan stralen, zoals UV-straling
-
Langdurig gebruik van bepaalde medicatie, zoals cortisone
Klachten
De ernst van de klachten is afhankelijk van de mate waarin de lens is aangetast.
De voornaamste klacht is vermindering van het vertezicht. De klachten nemen meestal geleidelijk aan toe, maar soms is een snelle progressie ook mogelijk.
Aanvankelijk kan dit soms nog opgevangen worden door een sterkere bril, maar naarmate de vertroebeling van de ooglens toeneemt, is dit niet meer mogelijk.
In een verder stadium wordt alles wazig, men kijkt als het ware door een mat glas. Iemand op straat herkennen, autorijden en TV kijken wordt moeilijker. Vaak vermindert ook het zicht in tegenlicht of bij schemer. Soms ziet men zelfs dubbel uit één oog. In dit stadium helpt een sterkere bril gewoonlijk niet meer.
De brug in de Japanse tuin geschilderd door Monet
Dezelfde brug geschilderd door Monet met cataract
Diagnose
De diagnose van cataract kan enkel gesteld worden door een oogarts, na grondig onderzoek aan een spleetlamp, waarbij andere eventuele oorzaken van daling van het zicht worden uitgesloten.
Zodra de diagnose van cataract gesteld is, wordt de mogelijkheid van een operatie met u besproken. Dit is de enige mogelijke behandeling.
Oogdruppels, een bril of laser kunnen cataract niet verhelpen. In functie van uw klachten en de belemmering van uw dagelijkse activiteiten, wordt samen met u besloten om uw cataract al dan niet te opereren.
Behandeling
Via een kleine insnede in het hoornvlies, wordt een opening gemaakt in het voorste lenskapsel. Met behulp van ultrasone trillingen (phaco-emulsificatie) wordt de troebele lens in kleine partikeltjes verdeeld, die vervolgens worden opgezogen.
Een soepele implantlens wordt dan opgeplooid en door het kleine sneetje geïnjecteerd in het lenszakje, waar het zich spontaan ontvouwt.
De insnede in het hoornvlies hoeft nadien niet gehecht te worden. Zo verandert de vorm van het oog niet en verloopt de genezing sneller en stabieler.
Welk lensimplant?
De sterkte van die implantlens wordt met onze computer zo berekend dat de bril als het ware mee in de nieuwe ooglens wordt ingebouwd.
Er zijn 4 verschillende mogelijkheden met een blijvend resultaat:
Standaard lensimplant
We kunnen opteren voor een optimaal zicht aan beide ogen op één bepaalde afstand. De meeste mensen verkiezen dan om zonder bril in de verte te kijken.
Maar dan is er wel, zeker voor het lezen maar vaak ook voor de tussenafstand (b.v. computer), een corrigerende lees- en/of computerbril nodig.
Monovisie
Hier corrigeren wij één oog voor ver en één oog voor halfdicht. Dit wordt goed verdragen wanneer het verschil tussen de beide ogen niet te groot is. Eén oog van een scherpschutter en één oog van een juwelier tesamen lukt meestal niet goed.
Een bril voor de leesafstand (met verschillende glazen) is dan wel nodig voor de kleine lettertjes.
Trifocale lensimplant
Door groefjes in het lensoppervlak wordt het invallend licht scherpgesteld deels voor het lezen en deels voor de computerafstand. Het licht dat tussen die groefjes valt, wordt voor ver scherpgesteld. Dit optisch principe heet diffractie. Het is onafhankelijk van de oogspiertjes en is dus blijvend.
Een nadeel ervan is dat ‘s nachts halo’s kunnen waargenomen worden rond een veraf gelegen lichtbron (zoals de lichten van een auto). Deze kringen worden met de laatste generatie lenzen zelden als storend ervaren, en ze verminderen bovendien met de tijd.
Deze lenzen bestaan sinds 2013 ook met astigmatismecorrectie.
Bifocale lensimplant
Er bestaan sinds kort ook bifocale implantlenzen met een aparte zone voor halfdicht.
In combinatie met monovisie, blijkt dit systeem ook het tussenzicht te verbeteren zonder halo’s. Toch kan, in bepaalde lichtomstandigheden, soms een wazige zone in het gezichtsveld verschijnen.
Een leesbril voor de kleinste lettertjes blijft hier altijd nodig.
Resultaat
De cataractoperatie is de meest uitgevoerde ingreep uit de geneeskunde, mede dankzij de goede resultaten en de beperkte risico's. Zonder andere voorafbestaande oogziekten ziet meer dan 98% van de behandelde patiënten duidelijk beter na de ingreep dan voordien. Zonder behandeling treedt enkel verslechtering op.
Een perfect resultaat kan uiteraard enkel worden bereikt als alle delen van het oog goed functioneren. Bij een lui oog, bij netvliesaandoeningen als maculadegeneratie of door diabetes kan een nieuwe lens slechts een gedeeltelijke verbetering brengen.
Het effect van de ingreep kan soms suboptimaal zijn door een kleine restafwijking, zoals bv. astigmatisme. Voor een verdere optimalisatie van het zicht in dit geval is een nabehandeling met de Excimerlaser mogelijk.
Lange termijn
In 10 tot 30% van de gevallen kan maanden of jaren na de cataractoperatie nastaar of PCO (posterieure capsulaire opacificatie) optreden. Dit wordt veroorzaakt door de groei van lenscellen op het lenskapsel en kan een progressieve vermindering van het zicht veroorzaken.
De behandeling bestaat uit het maken van een opening in het troebele achterkapsel met behulp van een YAG-laser. Dit gebeurt ambulant in onze oogkliniek.
Risico's
Zoals elke intraoculaire ingreep, heeft een cataractoperatie een risico op infectie (endoftalmitis) van ca. 0.04%. Endoftalmitis is de ergste, doch gelukkig zeldzame complicatie. Om dergelijke problemen te voorkomen, verkiezen wij de behandeling van cataract aan beide ogen steeds met 1 of 2 weken interval te spreiden.
Bij hoge bijziendheid kan soms een scheurtje in het brozere netvlies ontstaan, dat zonder behandeling kan leiden tot netvliesloslating. Tijdig versterken met laser kan dit voorkomen.
Andere risico’s zijn nog meer zeldzaam.
Praktisch
Vooronderzoek
Indien besloten wordt uw cataract te opereren, krijgt u eerst een afspraak voor preoperatieve metingen. Dit houdt een biometrie en evaluatie van het hoornvlies in. Bij de biometrie wordt het hele oog nauwkeurig door een gesofisticeerd toestel opgemeten. Aan de hand van deze metingen kan de sterkte van de implantlens berekend worden. Nadien komt u bij de oogarts die met u de hele procedure overloopt. Ook het type lens wordt dan individueel besproken. Een dergelijk onderzoek neemt makkelijk een halfuur in beslag. Tevens verwijzen we u naar uw behandelende arts voor een overzicht van uw algemeen medisch dossier.
Plaats en verdoving
De behandeling zelf is pijnloos en duurt ongeveer 15 minuten per oog. De ingreep gebeurt in de Oogkliniek Deurne (A.Z. Monica Deurne) of ambulant in het (door het RIZIV erkende) Extramuraal Centrum Oogkliniek Antwerpen te Berchem.
De verdoving gebeurt standaard enkel door druppels in het oog in combinatie met een lichte sedatie door een anesthesist. Uitzonderlijk kan ook een algemene narcose worden gepland.
Pre- en postoperatieve zorgen
Vanaf 1 dag voor de operatie dient u ontsmettende oogdruppels in te druppelen.
Na de operatie druppelt u diezelfde ontsmettende oogdruppels gedurende verschillende weken in het geopereerde oog, om infectie en inflammatie te voorkomen. U krijgt een plastiek oogschelpje mee waarmee u de eerste week uw oog beschermt tijdens het slapen. Overdag beschermt u best uw oog met een (zonne)bril tegen wind en stof.
In principe plannen wij een controle na 1 dag, na 1 week, na 1 maand en na 1 jaar. De eerste dagen na een behandeling is het beter niet zelf uw wagen te besturen.
Tot besluit
Het is duidelijk dat de moderne cataractoperatie in ervaren handen een grote kans heeft op succes. In bijna alle gevallen verbetert de gezichtsscherpte van patiënten die op geen enkele andere manier kunnen worden geholpen.
Dankzij de minimale insnede technieken en de plooibare lenzen verloopt de genezing sneller en meer stabiel.
Met de trifocale- of driedubbelzicht-implantlenzen wordt niet alleen het vertezicht zonder brilcorrectie verbeterd, maar ook het nabij- én het tussenzicht. De nieuwste generatie hiervan combineert een betere gezichtsscherpte met minder nevenverschijnselen.
Heeft U interesse of vragen, aarzel niet om een afspraak te maken met onze specialisten in de Oogkliniek Antwerpen voor een evaluerend onderzoek.